Tekstil Sanayi

Bu sektörün atılım dönemi 1980 yılı sonrasındadır. Ancak, 80'li yıllara gelmeden önceki haline de kısaca bakmamız gerekiyor.
   Osmanlı'dan Cumhuriyet'e 8 pamuk ipliği, 4 de yünlü iplik fabrikası devredilmiştir. Aslından bunlar, zamanın teknolojisine göre, fabrikadan çok atölye denebilecek durumdadırlar. Bu fabrikalar veya atölyeler ya azınlıkların ya da yabancı yatırımcıların elindedir. İplik sonrası imalathaneler dokuma ağırlıklıydı ve 800 tezgahla sınırlıydı. Osmanlı yönetiminin ilk tekstil tesisi 1839 yılında kurduğu Haliç'teki Feshane-i Amire imalathanesiydi.
   Daha sonra, 1843 yılında, Osmanlı sanayisinin ilk modern fabrikası görünümünde olan Hereke halı fabrikası kuruldu. İzleyen dönemde Dolma bahçe Sarayında kullanılmak üzere halının yanı sıra jakar ve benzeri kumaşları üretmek amacıyla küçük bir değişime uğraşmı ve Cumhuriyet döneminde adı Sümerbank Halı ve Kumaş Fabrikası biçiminde değiştirilerek Sümerbank'a bağlanmıştır.
   Türk tekstil sanayisi, 1933 yılında Sümerbank'ın kurulmasıyla başladı denilebilir. Sümerbank, kurduğu fabrikalarda iplik ve bez tabir edilen kumaşları üretiyordu. Bazı personelini burslu olarak yurt dışına eğitime gönderiyor, bu kişiler döndüklerinde Türk tekstiline mühendislik anlamında çok kıymetli katkılarda bulunuyor, eğitim görevini üstleniyorlardı. 1938 'de bir kamgarn tesisi olan Bursa Merinos Fabrikası kuruldu. İkinci Dünya Savaş'ının patlak verdiği tarihten sonraki on yıl boyunca bir kaç küçük tesis dışında fabrika anlamında yatırım görülmemiştir.
   Sümerbank fabrikaları gerçek anlamda sanayi işletmeleri olarak bir milat başlatır ama daha öncesinde kurulan ve günümüze kadar gelebilen fabrikacıklar ve fabrika - atölye karışımı yerler de yok değildir, o dönemlerde. 1988 yılında İçel'de kurulan ve günümüze kadar gelen Çukurova Sanayi İşletmeleri, Türk tekstil sanayisinin ilk ve köklü şirketidir. Entegre bir tesis olan fabrika, Eliyeşil ve Kara Mehmet ailelerinin ortaklıklarında 1925 yılında 50 çırçır ve 5 bin iğlik bir kapasiteye sahipti.
   Özdemir ince, 23 Ocak tarihli Hürriyet Gazetesin de " Adana Milli Mensucat Pavlikesi Sadece Bir Fabrika Değildir" başlıklı yazısında bu konudan söz eziyordu. İncenin anlatımına göre, Sümerbank'tan önceki fabrikalardan biri, 1907 yılında Adana'da kurulan "Milli Mensucat Dokuma Fabrikası"dır. Bir Ermeni aile olan Simyonoğlu ailesinin oğlu Aristidi Kozma tarafından kurulan bu fabrika azınlıkların Adanayı terk etmeleriyle hazineye geçmiş, ancak Fransız işgalinin ardından tekrar eski sahiplerine verilmiştir. Fransızların Adanayı terk etmelerinden sonra bir süre boş kalır. Adana'daki fabrikaların Atatürk'ün emriyle canlandırılması istenir ve o zamanlar milletvekili olan Nuh Naci Yazgan 1927 yılında birkaç Adanalı tüccara fabrikayı devreder ve fabrikanın adı " Milli Mensucat olarak değişir. Aslında bu fabrika bir sanayi tesisi olmanın ötesinde yazar Orhan Kemal ile anılır ve bilinir. Bu fabrikada muhasebecilik yapan yazar, ünlü romanı " Bekçi Murtaza'yı bu fabrikada çalışan bir gece bekçisinden esinlenerek yazmıştır.